Parametrisch ontwerpen. Datagedreven gebiedsontwikkeling. Wat levert AI de toekomst van bouwen op? ‘Veel’, voorspelt Nicole Maarsen, die digitaal bouwen namens het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening aanjaagt. ‘Maar dan moet de sector nog wel een paar hordes over. De belangrijkste? Angst.’
Het ontwikkelen van gebieden is vandaag de dag geen sinecure. De ruimte is veelal beperkt en de uitdagingen op het gebied van stikstof, logistiek, CO2-besparing en geluidshinder, worden groter en groter. Volgens Nicole Maarsen, bestuurlijk aanjager van de landelijke versnellingstafel Woningbouw bij het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, zit er niets anders op dan het ‘nieuwe’ bouwen omarmen. ‘Integraal’, kan volgens haar uitsluitend ‘digitaal’. Sterker, dat leidt volgens haar zelfs tot minder bezwaarprocedures, een ander ‘euvel’ van deze tijd.
Liever heeft Maarsen het overigens over ‘datagedreven gebiedsontwikkeling’. In Rotterdam doen ze daar nu de eerste ervaringen mee op en het is de bedoeling dat er snel meer gebieden volgen. Maar hoe ziet dat fenomeen eruit? Wat gaat er goed en waar lopen betrokkenen nog tegenaan? Tijd voor een interview.
‘Datagedreven gebiedsontwikkeling helpt ons om de grote woningbouw- en leefbaarheidsopgaven sneller, slimmer en transparanter aan te pakken’, begint Maarsen haar verhaal op een doordeweekse dag in een Amsterdam Café.
‘Het gaat niet om technologie om de technologie, maar om het maken van betere keuzes voor mensen en hun leefomgeving. Met data kunnen we scenario’s doorrekenen, integraler samenwerken en bestuurders en bewoners meer grip geven op de toekomst van hun wijk.’
Er zit niets anders op?
‘Inderdaad. We moeten niet alleen beter en gezonder bouwen, maar ook sneller. Dat kan niet meer volgens de traditionele manier van plannen, ontwikkelen en bouwen.’
Je hebt het over datagedreven gebiedsontwikkeling. Wat is dat in Jip- en Janneke-taal?
‘Het slim combineren van verschillende data om betere keuzes te maken bij woningbouw en leefbaarheid. Traditiegetrouw vinden veel verschillende analyses tijdens de planfase nu sequentieel (na elkaar in tijd, red) plaats. Er bestaat nu tooling om grote hoeveelheden data simultaan en integraal te gebruiken om gebieden en plannen te analyseren op kansen en knelpunten en scenario’s door te rekenen. Wat is de impact of het effect op een gebied als we dit, dit of juist dat doen? En het mooiste van alles is: we kunnen het nog visualiseren ook.’
In Rotterdam doen jullie nu de eerste ervaringen op met datagedreven gebiedsontwikkeling. Wat zijn de resultaten?
‘Snellere processen, snellere afgifte van vergunningen en daarnaast betere afwegingen en transparantie richting bewoners en bestuurders. Dat leidt weer tot een hogere betrokkenheid en snellere acceptatie: hoe meer je de omgeving kunt laten zien hoe nieuwbouwplannen vanuit verschillende invalshoeken uitpakken, hoe kleiner het risico is op bezwaren tegen gebiedsontwikkeling. ‘Computer says no’, wordt vaak eerder geaccepteerd dan een beslissing door een adviseur of college van Burgemeester en Wethouders. En het is nog leuk ook, want we zien ook dat samenwerkingen creatiever worden.’
Waar rekent deze aanpak mee af?
‘Met versnippering en inefficiëntie. Nee, niet zozeer met bestaande banen, wel met oude manieren van werken.’
Is er ook weerstand?
‘… Gezonde terughoudendheid, vooral rond privacy en democratische borging van besluitvorming.’
Hoe gaan jullie daar in Rotterdam mee om?
‘Door transparant te werken, privacy-by-design toe te passen en bewoners en bestuurders te betrekken. Waar de koudwatervrees zit? In de vragen: Kunnen we de data wel vertrouwen en wat betekent dit voor mijn rol.’
… ‘Maar nogmaals: de eerste ervaringen zijn veelbelovend. Het koppelen van systemen blijft echter een uitdaging. Daarnaast kosten cultuurverandering en techniek gewoonweg tijd.’
Na Rotterdam volgen er meer pilots. Wat is er nodig om deze aanpak landelijk verder op te schalen?
‘Standaardisatie, training, bestuurlijke steun en goede digitale infrastructuur.’
Zien datagedreven ontwikkelde gebieden er eigenlijk anders uit?
‘Dat is wel de bedoeling. Het leidt tot wijken waarbinnen wonen, energie en mobiliteit beter in balans zijn.’
Digibouw 2025
Nicole Maarsen is een van de sprekers tijdens Digibouw 2025. Tijdens dit evenement dat op 19 en 20 november plaatsvindt in de Jaarbeurs, gaat ze uitgebreid in op datagedreven gebiedsontwikkeling. Jij kunt erbij zijn. Meld je hier gratis aan.
Dit is een artikel van Bouw en Installatie Hub. Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws uit de bouw- en installatiesector? Neem dan een kijkje op de hub en meld je aan voor de online community.
↗
